Trong dân gian rất ít người được biết đến Bạch chỉ. Một loài cây nhỏ bẻ nhưng chúng lại có rất nhiều tác dụng như điều trị đa đầu, đau mắt cảm cúm, đau răng … Hôm nay Backhoa.net sẽ cùng các bạn đọc tìm hiểu về loài cây này nhé.
Bạch chỉ là cây gì
Bạch chỉ còn có tên gọi khác là cưu lý, trúc căn, chỉ hương, bách chiểu, hòe hoàn, phương hương, ly hiêu… Đây là một loại thảo dược quý hiếm, sống lâu năm, thân thảo với chiều cao trung bình từ 1 đến 1,5m. Phần thân bên trong rỗng, đường kính của thân có thể từ 2 đến 3cm.
Phía trên thường có những cụm hoa với lông ngăn, phía dưới thường nhẵn, bên ngoài có màu tím hồng. Phần rễ của cây bạch chỉ thường mọc thành những củ thẳng, dài, nhiều khi sẽ phân ra làm nhiều nhánh. Lá sẽ ôm lấy phần thân, có cuống dài, các bẹ rộng, phiến lá của chúng thường xẻ từ 2 cho tới 3 lần với hình lông chim.
Các cụm hoa của cây sẽ mọc tại kẽ lá hoặc đầu cánh với tán kép, phần cuống có chiều dài khoảng 4cm đến 8cm. Hoa bạch chỉ có màu trắng với mẫu 5. Quả có hình hơi tròn, bầu dục, bế đôi dẹp chiều dài khoảng 6mm.
Thành phần hóa học của bạch chỉ
Trong thành phần của bạch chỉ thường có một số những dẫn chất curamin chẳng hạn như Anhydro Byakangelicin, Phelloterin, imperatorin, Byak angelical, Byak angelicin, Neobyak Angelicol… và tinh dầu. Bên cạnh cạnh đó, bạch chỉ cũng có Scopetin và Marmezin.
Phân bố và thu hái bạch chỉ
Bạch chỉ thường tập trung chủ yếu tại khu vực Vân Nam Trung Quốc, sau đó du nhập vào nước ta và được trồng ở cả đồng bằng lẫn miền núi. Quá trình thu hái củ bạch chỉ thường diễn ra trong mùa thu, không được làm gẫy rễ hoặc sây xát phần vỏ. Đối với những cây đã ra hoa và kết hạt thì không được lấy rễ. Phần rễ con cần phải cắt bỏ, rửa sạch rồi tiến hành xông sấy diêm sinh trong thời gian 1 ngày, 1 đêm rồi mới sấy khô.
Tác dụng chữa bệnh của Bạch chỉ
1. Điều trị đau mắt, đau đầu
Với bài thuốc này ta sử dụng 16g bạch chỉ kết hợp cùng với 4g ô đầu còn sống. Toàn bộ nguyên liệu đem tán thành bột mịn, sử dụng ngày một chút đem pha cùng nước nước nóng hãm khoảng vài phút, uống thay trà hàng ngày.
2. Điều trị đầu phong
Sử dụng các nguyên liệu mang tiêu, uất kim, bạc hà, bạch chỉ với lượng vừa đủ. Ta đem tất cả tán thành bột mịn, mỗi lần chỉ dùng 1 lượng vừa đủ đem thổi trực tiếp vào mũi. Chỉ sau một thời gian bệnh sẽ thuyên giảm nhanh chóng.
3. Điều trị chóng mặt, chứng phong, sản hậu sinh
Dùng bạch chỉ đem tán thành bột, sau đó trộn cùng với mật ong để tạo thành viên hoàn. Mỗi ngày uống 1 viên liên tục trong 1 tháng bệnh sẽ đỡ. Với cách chữa bệnh bằng bạch chỉ này, người bệnh cũng cần phải kiên trì thì mới đem lại kết quả như mong muốn.
4. Điều trị chứng đau nửa đầu
Sử dụng bạch chỉ, nhũ hương, thạch cao, tế tân, một dược với lượng như nhau. Tất cả tán nhuyễn thành bột mịn, sau đó thổi trực tiếp vào mũi. Đau bên phải thì thổi vào bên trái và ngược lại.
5. Điều trị chứng đau mí mắt do đờm, nhiệt, phong
Tán bạch chỉ thành bột mịn, sau đó mỗi ngày sử dụng khoảng 8g đem pha cùng với nước nóng, dùng nước này thay cho trà hàng ngày.
6. Điều trị chảy nước mũi trong
Người bệnh dùng bạch chỉ đem tán thành bột mịn. Sau đó giã nát hành rồi trộn cùng bột bạch chỉ để tạo thành viên hoàn với mỗi viên có khối lượng khoảng 4g. Mỗi ngày sử dụng 2 lần, với mỗi lần dùng khoảng 8 cho tới 12g kết hợp với trà nóng.
7. Điều trị bệnh xoang
Bài thuốc bạch chỉ, tân di, phòng phong mỗi loại khoảng 3,2g; 2g xuyên khung; 4,8g thương nhĩ tử; 1,2g cam thảo; 2,8g tế tân. Toàn bộ nguyên liệu này đem pha cùng với nước để bôi xung quanh rốn. Trong quá trình thực hiện bài thuốc này người bệnh cần đặc biệt chú ý là kiêng kị hoàn toàn thịt bò.
8. Điều trị cảm cúm
Dùng 20g cam thảo, 40g bạch chỉ, 1 quả táo, 3 củ hành, 3 lát gừng, 50 hột đậu xị. Toàn bộ nguyên liệu sắc cùng với 2 bát nước cho tới khi còn 1 bát nước thì chắt ra uống khi còn ấm, uống nước này cho tới khi cơ thể ra mồ hôi là sẽ khỏi.
9. Điều trị sốt ở trẻ nhỏ
Nếu trẻ nhỏ bị sốt, bạn có thể áp dụng bài thuốc tắm với bạch chỉ để ra mồ hôi, như thế trẻ sẽ khỏi bệnh nhanh chóng.
10. Điều trị ruột có mủ máu, bạch đới, rốn và bụng lạnh đau
Dùng 40g bạch chỉ, 20g bạch phàn, 20g thược dược căn, 80g đơn diệp hồng la quỳ căn. Đem nguyên liệu tán thành bột, sau đó đem trộn đều cùng với sáp để tạo thành những viên nhỏ giống hạt ngô. Mỗi lần sử dụng khoảng 10 đến 15 viên hoàn uống cùng nước cơm khi bụng đói.
11. Điều trị bệnh trĩ
Dùng bạch chỉ tán thành bột, mỗi lần dùng khoảng 4g đem pha cùng với nước cơm. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể sử dụng bạch chỉ để sắc thành nước rửa và xông hậu môn.
12. Điều trị đau răng
Dùng 2g chu sa, 4g bạch chỉ đã được tán thành bột. Sau đó trộn đều cùng với mật ong để tạo thành những viên hoàn to. Mỗi ngày sử dụng 1 viên nhét trực tiếp vào kẽ răng bị đau.
13. Điều trị bệnh về mắt
Dùng hung hoàng, bạch chỉ tán nhuyễn sau đó trộn cùng với mật ong để tạo ra viên có khối lượng bằng hạt nhãn. Còn chu sa bọc ở bên ngoài viên hoàn, sử dụng ngày uống 2 lần, với mỗi lần uống 1 viên.
14. Điều trị đi tiểu khó
Để điều trị chứng đi tiểu khó, ta sử dụng 80g bạch chỉ đem tẩm cùng với giấm rồi phơi hoặc sấy khô, tán nhuyễn. Mỗi lần sử dụng uống khoảng 8g cùng với nước sắc cam thảo và mộc thông.
15. Điều trị chứng hóc xương
Ta chỉ cần sử dụng bán hạ và bạch chỉ lượng đều nhau, tán thành bột. Với mỗi lần sử dụng khoảng 8g chỉ sau ít phút sẽ ói ra xương ngay lập tức.
16. Điều trị chứng mồ hôi trộm
Dùng 40g bạch chỉ, 20g thần sa đem tán thành bột mịn. Mỗi ngày sử dụng khoảng 80g kết hợp với rượu nóng.
17. Điều trị đau ống chân
Bài thuốc gồm bạch giới tử, bạch chỉ với lượng vừa đủ đem trộn cùng với nước gừng nóng. Toàn bộ nguyên liệu đắp lên phần ống chân bị đau nhức, để nguyên trong vòng 1- 2 tiếng rồi bỏ ra, thực hiện liên tục trong vòng 2 tuần đến 1 tháng để hiệu quả đạt được tốt nhất.
18. Điều trị chứng táo bón
Đem bạch chỉ tán thành bột, mỗi lần sử dụng dùng khoảng 8g đem trộn cùng mật ong và chút nước cơm bệnh sẽ hết.
19. Điều trị chứng đi ngoài ra máu
Sử dụng 4g bạch chỉ đã được tán thành bột mịn trộn đều cùng với nước cơm, áp dụng vài lần sẽ thấy hiệu quả bất ngờ.
20. Điều trị đinh nhọt mới mọc
Ta sử dụng 4g bạch chỉ kết hợp cùng với 40g gừng sống. 2 nguyên liệu đi giã nát rồi trộn với 1 chén rượu, đem đun nóng nguyên liệu rồi uống cho ra mồ hôi.
21. Điều trị ung nhọt bị sưng đỏ
Dùng đại hoàng, bạch chỉ với lượng bằng nhau. Mỗi lần sử dụng, pha khoảng 8g bột cùng với nước cơm để uống.
22. Điều trị chứng đi tiểu ra máu
Bài thuốc gồm có đương quy, bạch chỉ với lượng vừa đủ trộn đều với nhau để tạo ra hỗn hợp đồng nhất. Mỗi lần sử dụng 8g bột này pha với nước ấm để uống.
23. Điều trị rết hoặc rắn độc cắn
Nhũ hương, hùng hoàng, bạch chỉ lượng như nhau đem pha cùng với rượu ấm để uống ngay lập tức.
24. Điều trị bạch đới
Ta sử dụng mai mực, bạch chỉ đã được tán nhuyễn lượng vừa đủ trộn thật đều. Mỗi lần sử dụng khoảng 12g pha với nước uống trong ngày.
25. Điều trị hôi miệng
Dùng 30g xuyên khung, 30g bạch chỉ tán thành bột mịn rồi trộn đều cùng với mật ong để tạo thành viên, Mỗi ngày tiến hành ngậm từ 2 đến 3 viên bệnh tình sẽ thuyên giảm.
Một số kiêng kị khi sử dụng bạch chỉ
Một số trường hợp không được sử dụng bạch chỉ gồm có:
+ Người bị nôn mửa vì hỏa, huyết nhiệt, âm hư hỏa kết, xích bạch đới, lậu hạ…
+ Nhức đầu vì đinh nhọt, hỏa vượng, huyết hư hay người âm hư hỏa uất, mụn nhọt chưa vỡ miệng.
+ Huyết nhiệt, âm hư
+ Hỏa vượng, âm hư
+ Ung nhọt đã vỡ mủ, đau đầu vì huyết hư.
Trên đây là toàn mô tả về Bạch chỉ và các tác dụng tuyệt vời của chúng. Mọi thắc mắc hoặc góp ý về loài cây này bạn đọc có thể để lại ở thảo luận nhé.
