Hộp số tự động trên ô tô càng nhiều cấp thì càng tiết kiệm nhiên liệu. Dẫu vậy, tương lai của ngàng công nghiệp xe hơi lại có thể phụ thuộc vào kiểu số tay nhưng được điều khiển bằng máy tính có tên DSG (Direct Shift Gearbox).
Những ưu điểm nổi bật của hộp số tự động
Nếu muốn nâng cao khả năng tiết kiệm nhiên liệu của ô tô thì phần lớn mọi người đều quan tâm đến việc cải tiến động cơ, dùng công nghệ hybrid hay nhiên liệu hỗn hợp mà hoàn toàn không nghĩ tới những vấn đề khác. Thực tế, các chuyên gia giàu kinh nghiệm về sử dụng ô tô cho biết có một bộ phận đóng vai trò rất quan trọng đối với khả năng tiêu hao nhiên liệu chính là hộp số tự động. Đây là bộ phận thường bị coi là “ngốn” xăng và giảm các tính năng trên ô tô.
Một vài năm trở lại đây, hộp số tự động 3 cấp và 4 cấp dần chuyển sang loại 5 cấp và 6 cấp. Bên cạnh đó, còn xuất hiện thêm loại hộp số vô cấp CVT (Continuously Variable Transmission) và mới được thương mại hóa rộng rãi. Và một trong công nghệ ô tô mới nhất là hộp số bán tự động DSG (Direct Shift Gearbox) của Volkswagen.
Mỗi nhà sản xuất xe lại có một quan điểm khác nhau về hộp số tự động. Mercedes trang bị loại 7 cấp cho phần lớn dòng sản phẩm của hãng. Lexus lại sử dụng loại 8 cấp cho hầu hết các mẫu xe sang LS-series. Trong khi đó, General Motors và Ford lại quan tâm đến hộp số CVT và giờ đây là loại tự động 6 cấp.
Tại sao hộp số ô tô lại cần nhiều cấp đến vậy?
Đối với hộp số càng nhiều cấp thì khoảng tỷ số truyền càng có thể nới rộng hơn. Khi ở số thấp, tỷ số truyền cao khiến ô tô tận dụng triệt để được mô-men xoắn từ động cơ. Qua đó, có thể tăng tốc tốt hơn mà không cần phải nhấn quá nhiều ga.
Vì tăng tốc dễ nên động cơ không cần làm việc quá sức giúp tăng khả năng tiết kiệm nhiên liệu. Các động cơ có dung tích nhỏ có thể có tính năng không thua kém gì mẫu xe cỡ lớn nếu được trang bị hộp số nhiều cấp hơn.
Ford đã tuyên bố hộp số tự động của hãng có khả năng tiết kiệm nhiên liệu từ 4-6%
Ford đã tuyên bố hộp số tự động của hãng có khả năng tiết kiệm nhiên liệu từ 4-6% so với kiểu 4 hoặc 5 cấp thông thường.
Bên cạnh đó, với hộp số nhiều cấp, tỷ số truyền ở số cao sẽ cao hơn nên đặc biệt hữu ích khi chạy đường trường. Đặc biệt ở những đoạn đường có thể dùng chức năng điều khiển hành trình thì hộp số nhiều cấp lại càng tiết kiệm nhiên liệu hơn.
Mặt khác, việc phân chia hộp số thành nhiều cấp giúp việc sang số trở nên nhẹ nhàng và êm ái hơn. Khi động cơ không bị chuyển trạng thái đột ngột, nó sẽ giúp tối ưu hóa quá trình làm việc và gián tiếp giảm mức tiêu thụ nhiên liệu.
Ngoài hộp số tự động, còn có hộp số vô cấp CVT. Đây là kiểu hộp số sử dụng pu-li (tương tự như ròng rọc với hai nửa hình chóp) và dây cua-roa để truyền động. Trong đó, độ rộng của pu-li có thể thay đổi và cho phép dây cua-roa ở vị trí cao hay thấp. Chính thay đổi này sẽ có tác dụng thay đổi tỷ số truyền.
Hộp số CVT, xét về cấu tạo, có vẻ khá đơn giản. Tuy nhiên, công nghệ chế tạo kiểu hộp số này lại hết sức phức tạp. Thực tế, các chi tiết kim loại cần phải được tính toán và chế tác chính xác, trong khi đó, hệ thống điều khiển buộc phải đảm bảo hộp số tương thích với các tính năng của động cơ.
Chrysler là hãng xe hơi Mỹ dùng hộp số CVT trên các mẫu xe hạng nhỏ từ khá lâu. Audi cung cấp CVT dưới dạng tùy chọn. Dưới con mắt của các chuyên gia đánh giá xe, Nissan mới thực sự là hãng đi đầu trong công nghệ CVT khi ứng dụng trên hầu hết các mẫu sedan và SUV. Thậm chí, Nissan Rogue vừa trình làng khiến các tay lái thử khó có thể phân biệt được giữa hộp số CVT và hộp số thường.
Một ưu điểm khác của hộp số CVT là vẫn có chế độ sang số bằng tay. Lúc này, máy tính sẽ ra lệnh cho cua-roa chuyển lên vị trí khác một cách đột ngột mà không theo kiểu tuần tự. Tuy nhiên, các nhà sản xuất khuyến cáo khả năng tiết kiệm nhiên liệu tốt nhất là ở kiểu tự động.
Vậy đâu sẽ là tương lai của hộp số?
Nhiều ý kiến cho rằng hộp số tay điều khiển bằng máy tính sẽ thống lĩnh ngành công nghiệp ô tô. Công nghệ này được Volkswagen thương mại hóa dưới cái tên DSG. Đây là hộp số có 2 ly hợp nên còn gọi là kiểu ly hợp kép.
Các tài xế có kinh nghiệm lái xe ô tô cho biết khi bắt đầu nhấn chân ga, máy tính sẽ tự động gài ly hợp thứ nhất và xe chuyển động. Khi sang số hai, ly hợp thứ nhất nhả và ly hợp thứ hai được kích hoạt. Cứ như vậy, để sang số ba, máy tính lại điều chỉnh nhả ly hợp thứ hai và gài ly hợp thứ nhất, đưa từ số một lên số ba. Việc sang số bốn sẽ do ly hợp thứ hai đảm nhiệm.
Đối với kiểu ly hợp kép, sẽ có 1 ly hợp đảm nhận việc sang số lẻ (1,3 và 5) và ly hợp còn lại sẽ chịu trách nhiệm sang số chắn (2,4 và 6). Ưu điểm của hộp số DSG là động cơ ô tô luôn luôn kết nối với hộp số và không bị ngắt quãng khi lái xe đạp côn như kiểu hộp số sàn thông thường.
Hộp số ly hợp kép (hay hộp số bán tự động) đang ngày càng phổ biến hơn. Porsche trang bị cho các mẫu xe đua. Trong khi đó, người đồng hương Đức Audi và Volkswagen cũng đang tận dụng công nghệ này để đối phó với hộp số Powershift được cho là tiết kiệm của Ford.