Cây có thân nhỏ đường kính khoảng 3-6 mm, có lá mỏng, có từ 4-6 cạnh nhô ra như mũi giáo. Quả mướp đắng sần sùi dài khoảng 15-20 cm đường kính khoảng 3-4 cm, có vị đắng đặc trưng.
Mướp đắng hay còn gọi là khổ qua là một loại quả cùng dòng với các loại quả như bầu bí là một loài dây leo thường được trồng tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở Việt Nam mướp đắng là một loại quả khác phổ thông được trồng nhiều ở các vùng núi, người dân thường làm giàn để mướp đắng leo tiện lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch.
Đặc điểm cây mướp đắng
Là loại đắng nhất trong tất cả các dòng rau củ quả. Tuy rằng vị của chúng không dễ ăn nhưng nó có rất nhiều các tác dụng tốt đối với chúng ta.
Tác dụng của mướp đắng
Mướp đắng có rất nhiều vitamin và khoáng chất như 0,9 % Protein,0,1% Lipit, 0,2 % cacbon hidrat, canxi, kali, magie, sắt… Vì vậy mướp đắng có rất nhiều tác dụng:
- Kích thích ăn uống, kích thích chứ năng tiêu hóa: trong mướp đắng có thành phần Alkloid có công hiệu lợi niệu hoạt huyết (lơi tiểu máu lưu thống tốt), thanh tâm minh mục ( mát tim sáng mắt)
- Là loại quả có tính hàn nó có tác dụng thanh nhiệt giải độc, giúp con người trở nên nhẹ nhàng hơn, thanh thoát hơn. Ngoài ra còn có tác dụng chữa các bệnh sốt, mất nước các loại bệnh viêm nhiễm như mụn nhọt viêm đường tiết liệu, viêm kết mạc mắt cấp tính và tiểu đường
- Mướp đắng cũng là thành phần giàu vitamin C (1 quả chứa khoảng 118 mg) đã giúp năng cao cho việc điều trị các bênh do vi khuẩn, tiêu diệt các tế bào gây ung thư. Về chất khoáng tăng cười sức khỏe cho cơ thể kháng khuẩn, ngoài ra còn chứa kali có tác dụng làm giảm huyết áp.
- Mướp đắng khi chin có màu vàng da cam tại thời điểm quả lúc này có quả sẽ có vị đắng nhẹ hơn và có chất giúp tốt cho gan mật, những người bị bệnh vàng da, bệnh trĩ do nóng trong người có thể ăn mướp đắng chin thường xuyên để giảm nhẹ bệnh và có thể khỏi hẳn.
Các thành phần hóa học trong mướp đắng và tác dụng của nó
- Mướp đăng tăng thành phần ô xy hóa glucose, giảm sự hấp thụ glucose vào các tế bào. Giảm hoạt tính của các men tổng hợp, có tác dụng đối sinh học giống như các tế bào insulin, giúp điều hòa lượng đường trong máu và rất tốt cho những người bệnh tiểu đường. Hạt của chúng cũng có thành phần chiết xuất ra để có thể phân giải phần đường, nó có tác dụng chuyển hóa các đường thừa trong cơ thể thành năng lượng, làm giảm béo, giảm mỡ đọng lại trong cơ thể và mạch máu.
- Có chứa nhiều axit amino đây là một loại axit chứa nhiều vị đắng, ở loại axit này có tác dụng tiêu diệt các tế bào ung thư, vì vậy khi bị ung thư chúng ta nên dùng nhiều khổ qua để làm giảm bớt bệnh.
- Các protein và các chất oxy hóa trong mướp đắng không chỉ có tác dụng kháng khuẩn mà còn có tác dụng kích thích các phản ứng ở mảng tế bào giúp cho việc giảm và tiêu diệt các tế bào ung thư vú của phụ nữ , ngừng di căn đối với các tế bào này. Dầu chiết xuất từ chúng có rất nhiều chất như cis (9), trats (11) và axit linonic t13 những chất này cũng có tác dụng triệt tiêu các mầm bệnh gây ung thư tá tràng và các loại mệnh nguy hiểm khác.
- Khổ qua chứa nhiều tiền tố tạo lên vitamin A đây là loại vitamin rất tốt cho việc sáng mắt và cải thiện thị giác. Kết hợp với vitamin C và các chất chống oxy hóa chúng còn hạn chế bệnh về mắt do bị oxy hóa, giúp lợi tiểu, bổ sung khí huyết, tuần hoàn máu tốt hơn.
- Đối với chị em phụ nữ thì không lạ gì việc cải thiện da mình bằng cách đắp mặt và ép nước với mướp đắng để uống. Việc này nhằm giúp cho da dẻ mịn màng, giảm và tiêu diệt mụn trứng cá, mụn đầu đen. Trong loại quả này còn có nhiều nước và vitamin nên da sẽ tái tạo rất nhanh, ngoài ra mướp đắng còn có tác dụng chữa hôi chân, hôi nách và đặc biệt là giảm cân cho các chị em.
Các bài thuốc có thành phần từ mướp đắng
1. Chữa ho
Lấy quả mướp đắng xanh, rử sạch bổ đôi lấy nước uống trong ngày sẽ giảm được ho.
2. Chữa thấp khớp
Lấy 8 gam lá mướp, dây thần thông 5 gam, cây vòi voi sao 8 gam, cây vòi voi sao 8 gam, dây đau xương sao 8 gam, cây xấu hổ 8 gam, rễ nhàu 8 gam, cỏ xước 8 gam, cây vòi voi sao 8 gam, dây thần thông 5 gam, cối xay 8 gam, rễ ngũ trảo 5 gam, dây thần thông 5 gam, quế chi 4 gam, gừng tươi 3 gam. Sắc đun sôi để ấm uống ngày 1 tháng.
3. Nhiệt ly
Mướp tươi từ 1-2 quả. Rửa sạch, nghiền nát trộn thêm với 100 gam đường trắng trộn đều. Để sau đó 2 giờ trộn với nước sôi nguội. Sau đó lọc lấy nước cho uống 1 lần.
4. Tiểu đường
Mướp 150 gam, đậu trắng 100 gam. Mướp rửa sạch, bỏ ruột thái lát nhỏ, xào to lửa to bằng dầu cho chín tái, cho đậu phụ trắng cắt nhỏ và bột canh vào. Tiếp tục xào cho lửa vừa phải để chin đều đến khi ăn được, ngày ăn 1 lần.
5. Viêm họng
Mướp đắng 500 g, thịt lợn nạc 250 g, củ cải 200 g. Mướp rửa sạch thái lát, thịt lợn nạc thái miếng nhỏ, củ cải thái miếng nhỏ, đun với nước lâu.
Chín cho thêm bột canh, ăn ngày 1 lần, liên tục 20 ngày.Dùng cho các bệnh nhân viêm họng, ho lâu ngày khó khỏi, kho khan, ho rát, đau họng lâu ngày.
Các món ăn ngon được làm từ mướp đắng
Mướp đắng nhồi thịt lợn
Quả mướp rửa sạch bỏ hạt, bổ quả làm đôi theo chiều ngang để rỗng ở giữa, thì lạc rửa sạch băm nhiễm vỡi mộc nhĩ, nếu có thể đập thêm trứng vào để thêm vị, trộn thêm gia vị vào thịt và mộc nhĩ. Xào lên bằng dầu to lửa đến khi chin đều có thể ăn
Mướp đắng giuốc
Mướp xanh rửa sạch, thái lát mỏng 1-2 mm, giuốc lợn được làm sạch sẽ và khô ráo. Một đĩa đá mát lạnh sạch đặt các lát của mướp đắng lên trên, và cho giuốc lên trên cùng. Gắp ăn cùng với giuốc.
Mướp đắng xào bột tề
Mướp đắng, bột củ năn. Mướp đắng rửa sạch bỏ ruột thái lát mỏng, bột tề (củ năn) bóc vỏ thái lát nhỏ. Cho dầu vừng hoặc dầu thực vật xào to lửa, thêm gia vị. Xào đến khi chín là có thể ăn được.
Tuy nhiên các bạn cũng cần phải lưu ý:
Các mặt không tốt của mướp đắng
- Gây tác hại đến cho trẻ nhỏ: Nếu trẻ nhỏ ăn mướp đắng thì sẽ có những chất gây độc gây hại đến đường tiêu hóa cho trẻ nhỏ. Do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện hết nên việc đào thải những chất độc từ chúng ra gặp khó khăn. Do vậy cha mẹ không nên cho trẻ ăn khi quá bé.
- Làm tăng men gan: Ăn mướp đắng nhiều sẽ làm cho các enzyme men gan tăng cao, ngoài ra nó còn có một thành phần chất vicine gây lên hiện tượng nhức đầu, đau bụng và có thể dẫn đến hôn mê.
- Giảm khả năng thụ thai: Trong loại quả này có một loại protein làm giảm khả năng thụ thai, thí nghiệm đã được thử nghiệm trên loài chuột khi chúng uống 1,8 nước mướp đắng trên một ngày.
- Gây thiêu máu: Ăn nhiều mướp đắng có khả năng dẫn đến thiếu máu, những triệu chứng khi gặp phải vấn đề thiếu máu là chóng mặt, buồn nôn.
- Bên cạnh rất nhiều ưu điểm chúng cũng có nhược điểm, vì vậy việc sử dụng mướp đắng sao cho an toàn đối với sức khỏe là điều vô cùng quan trọng.
Mọi người hãy cùng chia sẻ bài viết này để mọi người có thể hiểu rõ hơn về mướp đắng và các ưu nhược điểm của nó.