Trong Y học cổ truyền, cây cơm nguội được dùng để điều trị rất nhiều loại bệnh như viêm gan virus, ung thư thực quản, ung thư dạ dày, nước ăn chân, chàm, viêm nhiễm ngoài da, sẩn ngứa, khi hư, bạch đới, đau nhức xương khớp, phong thấp,… Tuy nhiên rất ít người để ý về loại cây này, ở một số thành phố lớn chỉ được trồng trên các con phố để làm đẹp cảnh quan đô thị và làm sạch không khí. Hiểu được những tác dụng của cây cơm nguội là nguồn thông tin bổ ích giúp chúng ta có biện pháp ngăn ngừa các căn bệnh nguy hiểm cũng như tận dụng tối đa những lợi ích mà nó mang lại.
Cơm nguội là cây gì
Còn được gọi với các tên khác như thu phong, cây nhội, trọng dương mộc,… có tên khoa học là Bischofia javanica Blume hay Bischofia trifoliata (Rixb) Hook. F. và thuộc họ nhà Euphorbiaceae.
Cơm nguội là loại cây thân gỗ dễ trồng, chiều cao có thể đạt tới 20m hoặc hơn, mọc hoang trong rừng, trồng nhiều ở các thành phố lấy bóng mát. Lá màu xanh quanh năm và ít rụng, có lá kép mọc so le, cuống chung thằng dài từ 7-12cm, mỗi đầu cuống có 3 lá chét hình trứng hoặc mác dài từ 8-10cm, mép lá có răng cưa nông. Lá chét giữa to hai lá chét bên, đáy và đầu lá chét nhọn.
Cụm hoa màu hồng mọc ở kẽ lá, có hình chùy. Hoa đơn tính nhỏ màu lục nhạt, hai hoa đực và cái khác gốc. Hoa cái bầu thượng 3 ô và có 5 lá đài. Hoa đực có 5 nhị và 5 lá đài. Cơm nguội ra hoa vào đầu hạ tầm cuối xuân. Quả màu xanh, hình cầu tạo thành từng chùm thõng lõng xuông, khi chín chuyển màu nâu, đen hoặc hồng nhạt, vị chát.
Cơm nguội mọc ở đâu
Ở nước ta cây cơm nguội mọc nhiều ở các tỉnh Lang Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Bắc Thái, Hà Tây, Vĩnh Phú, Gia Lai, Ninh Bình, Nghệ An,… Ngoài ra còn có ở một số nước trên thế giới như Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Trung Quốc,…
Thành phần hóa học của cơm nguội
Cứ 100g lá non chứa 76,9g nước, 13g glucid, 4,1g protid, 30mg vitamin C, 2,6mg caroten và 3,9g chất xơ, các triterpenoid, steroid cùng các dẫn chất. Hạt chứa dầu thô, vỏ thân chứa tanin. Cây cơm nguội trồng tại Việt Nam còn chứa tanin galic và vitamin C.
Tính vị và tác dụng của cơm nguội
Cơm nguội có vị chát, hơi cay, tính mát, tác dụng hoạt huyết, hành khí, giải độc, tiêu thũng. Người dân thường dùng lá non để ăn gỏi cá, ngọn và lá non thái nhỏ nấu canh hoặc xào.
Trước kia người ta chưa biết về công dụng của loại cây này, mãi về sau có nhiều nghiên cứu chuyên sâu và được quan tâm hơn. Tại Ấn Độ, người ta làm thuốc trị loét từ dịch ép lá. Còn bên Trung Quốc, rễ và vỏ thân được dùng để trị đau xương, phong thấp, lá dùng để chữa ung thư dạ dày, ung thư đường tiêu hóa, viêm phổi, viêm gan truyền nhiễm, trẻ em cam tích, viêm hầu họng, dùng ngoài trị lở ngứa và mụn nhọt,…
Năm 1963 tại Đại học Y dược Hà Nội, Bộ môn ký sinh trùng đã thực hiện nghiên cứu và phát hiện lá và quả cơm nguội có phản ứng rất mạnh với trùng roi. Từ đó nó được dùng để chữa khí hư do trùng roi âm đạo cho phụ nữ, ỉa chảy do trùng roi. Ở các vùng sâu vùng xa, việc tận dụng nguồn cây thuốc này để giải quyết công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho chị em là rất tốt.
Bên cạnh tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng nhanh, không làm rát âm đạo, không gây cương tụ với tỷ lệ cao lên tới 72%, thì cao lá cơm nguội còn mạnh hơn cả Carbazol, bệnh nhân không còn bị nhiễm nấm âm đạo sau khi khỏi nhiễm trùng roi.
Một số bài thuốc từ cây cơm nguội
1. Trị tiêu chảy: Dùng 40-60g lá tươi, nấu là khô thì 20-40g, sắc nước uống trong ngày. Mỗi ngày làm một lần.
2. Chữa dị ứng do tiếp xúc hóa chất, thuốc mỡ; viêm ngoài da, lở ngứa như ghẻ ruồi do nguồn nước bẩn: Lấy lá cơm nguội và nghể răm tỷ lệ 2:1, nấu nước tắm khi còn ấm, phần bã dùng chà xát khắp người.
3. Chữa lở ngứa, viêm âm đạo, khí hư, bạch đới: Dùng 50-80g lá tươi sắc nước uống. Cỏ thể nấu cao đặc để bôi, hoặc nấu nước cô đặt, cho thêm chút phèn chua cùng 1-2 viên Metronidazole (Klion) để ngân rửa.
4. Trị mẩn ngứa, dị ứng, mụn nhọt: Lá cơm nguội và cây dâu da mỗi thứ 50g, mang giã nhỏ, trộn với chút dấm rồi bôi vào chỗ bị mẩn ngứa, dị ứng và mụn nhọt.
5. Chữa viêm gan siêu vi: Bài thuốc này bắt nguồn từ Trung Quốc, các vị gồm 60g lá cơm nguội tươi, 30g rau má, 15g hợp hoan bì và 15g đường phèn. Sắc nước uống.
6. Điều trị ung thư thực quản, dạ dày: Lấy 60g lá cơm nguội sắc nước uống trong ngày. Mỗi ngày một lần như vậy.
7. Điều trị viêm gan virus: Lấy 20g lá cơm nguội, 20g chó đẻ răng cưa, 12g rau má khô và 16g cam thảo đất. Sắc nước, chia ra uống 2-3 lần trong ngày.
8. Trị nước ăn chân, chàm: Dùng lá tươi nấu nước ngâm rửa chỗ bị tổn thương.
9. Trị đau nhức xương khớp, phong thấp: Lấy 12g vỏ cây cơm nguội, 12g thổ phục linh và 12g dây đau xương sao. Tất cả mang sắc thuốc, chia ra uống 2-3 lần trong ngày. Uống liên tiếp 10-15 ngày.
10. Trị lỵ, tiêu chảy: Dùng 40-60g lá tươi sắc uống. Có thể kết hợp 20g lá cơm nguội cùng 20g rau sam nấu canh ăn mỗi ngày một lần.
Quý bạn đọc lưu ý các thông tin về cây cơm nguội chỉ mang tính chất tham khảo, cần tìm hiểu thật kỹ và hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi áp dụng theo các hướng dẫn bên trên. Cuối cùng backhoa.net hy vọng sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích, xin cảm ơn!